Hoe vrouwen in Oeganda het stuur in handen nemen

Dit jaar voelt de Internationale Vrouwendag voor mij net iets specialer dan anders.

Afgelopen september kwam ik hier in Oeganda aan, meer dan 7000 kilometer weg van het eiland Skye in Noord-Schotland waar ik vandaan kom. Als onderdeel van mijn traject binnen het GXO Opleidingsprogramma, ben ik in Oeganda gedetacheerd voor een missie bij Transaid, een ngo die al meer dan tien jaar door de Britse GXO-tak wordt gesteund. Transaid is een in het Verenigd Koninkrijk gebaseerde non-profit ontwikkelingsorganisatie die internationaal werkt met als doel mensen in staat te stellen om vaardigheden op te doen waarmee zij “hun eigen leven kunnen veranderen door veilig, beschikbaar en duurzaam transport.” Ik help met het werk om meer vakbekwame vrachtwagenchauffeurs op de baan te krijgen. Dat draagt bij tot een hogere productiviteit in het land, maar kan ook het aantal verkeersgewonden – en doden – op de Oegandese wegen terugdringen.

Rijden in Oeganda is een heuse uitdaging. Rijstroken zijn een relatief begrip, en chauffeurs kunnen er als het even uitkomt zelf nieuwe verzinnen op de zijberm of op open strepen. Zo wordt een tweebaansweg “handig” een drie of vierbaansweg. Een traject van een uurtje op een vrije weg duurt bij druk verkeer al vlug een paar uur. Je reistijd plannen om op tijd op een afspraak te zijn kan dus best lastig worden!

Voor vrouwelijke chauffeurs is de situatie vaak nog heftiger. Vrachtwagens zijn nog altijd eerder voor de mannen, en dat is zeker het geval in Oeganda. Voor vrouwen is het moeilijk zich in deze branche waar te maken, en nog moeilijker om zonder duidelijke ervaring als chauffeur vast werk bij een gevestigd bedrijf te vinden. Ze kunnen dus niet anders dan bij kleinere bedrijfjes aan te kloppen, deze zijn vaak minder georganiseerd en behoorlijke werkomstandigheden voor de chauffeurs zijn hier niet altijd de belangrijkste zorg.

Daar proberen wij verandering in te brengen, en een aantal harde feiten spreken voor zich.

Studies tonen immers aan dat vrouwen zich meer dan mannen aan de verkeersregels houden, en in het algemeen voorzichtiger rijden dan mannen en minder risico's op de weg nemen. Vrouwen zijn daarom minder betrokken bij verkeersongevallen. Ook staat vast dat met een vrouw achter het stuur het brandstofverbruik en de slijtage van het voertuig lager zijn.

Het is ontzettend boeiend om onze vrouwelijke cursisten aan het werk te zien – ze timmeren letterlijk aan de weg voor een carrière als vrachtwagenchauffeur. Toch blijft er een belangrijke drempel voor vrouwen om deel te nemen aan ons trainingprogramma als truckchauffeur: het feit dat veel vrouwen zichzelf niet kunnen inbeelden als vrachtwagenchauffeur, laat staan dat zij er een beroep van kunnen maken. De werving voor het programma loopt daarom veelal langs het mond-tot-mond circuit: vrouwen onder elkaar helpen andere vrouwen hun capaciteiten in te zien.

Wij zijn op zoek naar firma's, die zich zoals wij, tot doel stellen om meer vrouwen als chauffeur in dienst te nemen. Wij zien dat er wel degelijk van deze bedrijven bestaan. Wij werken momenteel samen met een bedrijf dat de voordelen van het aannemen van vrouwelijke chauffeurs terdege heeft begrepen. Maar gezien het gebrek aan getrainde vrouwelijke chauffeurs in Oeganda, moest het medewerksters uit Kenya aantrekken. Met ons project kan dat anders. 

Leven en werken in Oeganda is een van mijn beste ervaringen tot nog toe: als mijn tijd hier in Oeganda in mei erop zit, zal het afscheid met een lach en een traan zijn. Het werk en de mensen zal ik missen, maar het verkeer een stuk minder! Binnenkort word ik afgelost en zal hier voor de tweede helft van 2022 een uitdaging liggen voor de volgende graduate van GXO.

Aan al mijn vrienden in Oeganda en natuurlijk ook thuis in het VK: hou het veilig op de weg, en een fijne Internationale Vrouwendag!